Kẻ hiên, kẻ ngồi trong nhà gỗ góp phần tạo nên một ngôi nhà đẹp và bền vững chính là những chi tiết, cấu kiện lớn nhỏ. Mỗi chi tiết cấu kiện đều có vai trò riêng, có những cấu kiện chỉ có vai trò kết nối tạo nên sự bền vững cho khung nhà nhưng có những chi tiết không những chỉ làm nhiệm vụ kết nối mà nó còn đặc biệt được chú ý và mang ý nghĩa tâm linh cũng như tạo điểm nhấn, nét đặc trưng cho ngôi nhà. Kẻ hiên, kẻ ngồi trong nhà gỗ Mít 3 gian 22 cột chính là những chi tiết đặc biệt vừa mang tính chất kết nối vừa mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.
Thiết kế kẻ hiên, kẻ ngồi trong nhà gỗ Mít 3 gian 22 cột ở Hưng Yên:
Kẻ hiên của nhà gỗ Mít 3 gian 22 cột không chỉ là phần có chức năng tạo sự liên kết trong vì kèo tạo ra bộ khung chắc chắn cho căn nhà mà nó còn được ông cha ta ứng dụng trạm khắc những hoa văn tinh sảo nhằm tạo sự mềm mại,thẩm mỹ làm tăng thêm phần uy nghiêm cho ngôi nhà thờ. Phần này luôn được thiết kế nguyên lý phong thủy để mang lại vận khí tốt nhất cho gia chủ.
Cận cảnh kẻ hiên với kẻ ngồi trong nhà gỗ cổ truyền
Phần đầu kẻ hiên thường được đục chạm chữ thọ hoặc chữ phúc theo phong thủy đây cũng là chi tiết tăng thêm vượng khí cho căn nhà..
Những chi tiết này tuy nhỏ nhưng theo quan niệm của người xưa lại vô cùng quan trọng. Đặc biệt với nhà thờ, chùa, đình, miếu những chi tiết này luôn rất được chú trọng và quan tâm.
Kẻ ngồi của nhà gỗ Mít 3 gian 22 cột là điểm nối nằm ở giữa vì kèo. Thiết kế kẻ ngồi được hóa dáng con mèo ngồi (đây là khuôn mẫu truyền thống chuẩn để ví kèo ngồi).
Kẻ ngồi có đầu kẻ (đầu nghé) thường đục đầu rồng hoặc rồng hóa, thân kẻ đục lá vĩ long. Tất cả những hoa văn chạm khắc này đều là chuẩn mực trong thiết kế nhà gỗ cổ truyền.
Kẻ ngồi được điêu khắc với hoa văn lá lật
Chạm khắc kẻ ngồi đã khó nhưng để căn chuẩn độ để tạo lỗ ghép vừa khít với các chi tiết gỗ khác trong vì kèo lại yêu cầu kỹ năng cao hơn. Kẻ ngồi đẹp phải vừa đảm bảo về tính thẩm mỹ lại vừa có thiết kế chuẩn xác. Chính vì vậy nó yêu cầu người chạm khắc phải là những người nghệ nhân giỏi có mắt thẩm mỹ tinh tường cũng như tay nghề cao.
Kẻ hiên, kẻ Ngồi trong nhà gỗ 3 gian cổ truyền không chỉ là phần kết nối đơn giản mà từ xa xưa trong kiến trúc nhà gỗ cổ truyền đã luôn được chú ý coi trọng về bởi đây là chi tiết mang tính tâm linh đặc biệt, với những hoa văn rồng phượng được điêu khắc trên đó và phần đầu cột thường được điêu khắc chữ phúc, hay chữ thọ mà theo quan niệm xa xưa đây chính là phần tạo nên vượng khí cho căn nhà.